Ιστορικά, οι πρώτοι που νήστεψαν με όχημα την θρησκεία ήταν οι Βουδιστές και οι Βραχμάνοι ιερείς. Μετέπειτα το ασπάστηκαν οι Αιγύπτιοι, οι Εβραίοι, οι Έλληνες κτλ.
Στον Χριστιανισμό, η νηστεία εμφανίζεται σε όλη την Παλαιά διαθήκη αν και δεν υπάρχει υποχρεωτική νηστεία των πιστών στην προ Χριστού εποχή. Ιερείς και λαϊκοί νήστευαν κατ’ επιλογήν για να πάρουν μέρος σε διάφορες εορτές και θυσίες.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η νηστεία νομοθετήθηκε στον παράδεισο στο Γένεσις 2, 17
καὶ ἐνετείλατο Κύριος ὁ Θεὸς τῷ Ἀδὰμ λέγων· ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε.
Πέραν της νηστείας των πρωτόπλαστων, στην Έξοδο έχουμε τον Μωυσή όπου απομονώνεται για να νηστέψει ώστε να είναι άξιος να παραλάβει τις δέκα εντολές
Καὶ εἶπε Κύριος πρὸς Μωυσῆν· γράψον σεαυτῷ τὰ ρήματα ταῦτα· ἐπὶ γὰρ τῶν λόγων τούτων τέθειμαί σοι διαθήκην καὶ τῷ Ἰσραήλ. καὶ ἦν ἐκεῖ Μωυσῆς ἐναντίον Κυρίου τεσσαράκοντα ἡμέρας καὶ τεσσαράκοντα νύκτας· ἄρτον οὐκ ἔφαγε καὶ ὕδωρ οὐκ ἔπιε· καὶ ἔγραψεν ἐπὶ τῶν πλακῶν τὰ ρήματα ταῦτα τῆς διαθήκης, τοὺς δέκα λόγους. ὡς δὲ κατέβαινε Μωυσῆς ἐκ τοῦ ὄρους, καὶ αἱ δύο πλάκες ἐπὶ τῶν χειρῶν Μωυσῆ· καταβαίνοντος δὲ αὐτοῦ ἐκ τοῦ ὄρους, Μωυσῆς οὐκ ᾔδει ὅτι δεδόξασται ἡ ὄψις τοῦ χρώματος τοῦ προσώπου αὐτοῦ ἐν τῷ λαλεῖν αὐτὸν αὐτῷ.
ενώ φαίνεται και στην Διδαχή των Δώδεκα Αποστόλων, στο Κεφάλαιο 8.
Αἱ δὲ νηστεῖαι ὑμῶν μὴ ἔστωσαν μετὰ τῶν ὑποκριτῶν· νηστεύουσι γὰρ δευτέρᾳ σαββάτων καὶ πέμπτῃ· ὑμεῖς δὲ νηστεύσατε τετράδα καὶ παρασκευήν.
Στο Κατά Μάρκον, Κεφάλαιο 2,20 Ο Ιησούς επισημαίνει το ρόλο της νηστείας στην ζωή των ανθρώπων
Καὶ ἦσαν οἱ μαθηταὶ Ἰωάννου καὶ οἱ τῶν Φαρισαίων νηστεύοντες. Καὶ ἔρχονται καὶ λέγουσιν αὐτῷ· διατὶ οἱ μαθηταὶ Ἰωάννου καὶ οἱ τῶν Φαρισαίων νηστεύουσιν, οἱ δὲ σοὶ μαθηταὶ οὐ νηστεύουσι; καὶ εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· μὴ δύνανται οἱ υἱοὶ τοῦ νυμφῶνος, ἐν ᾧ ὁ νυμφίος μετ᾿ αὐτῶν ἐστι, νηστεύειν; ὅσον χρόνον μεθ᾿ ἑαυτῶν ἔχουσι τὸν νυμφίον, οὐ δύνανται νηστεύειν. Ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις. Ἐλεύσονται δὲ ἡμέραι ὅταν ἀπαρθῇ ἀπ᾿ αὐτῶν ὁ νυμφίος, καὶ τότε νηστεύσουσιν ἐν ἐκείναις ταῖς ἡμέραις. Οὐδεὶς ἐπίβλημα ράκους ἀγνάφου ἐπιρράπτει ἐπὶ ἱματίῳ παλαιῷ· εἰ δὲ μήγε, αἴρει τὸ πλήρωμα αὐτοῦ, τὸ καινὸν τοῦ παλαιοῦ, καὶ χεῖρον σχίσμα γίνεται. Καὶ οὐδεὶς βάλλει οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς παλαιούς· εἰ δὲ μή, ρήσσει ὁ οἶνος ὁ νέος τοὺς ἀσκούς, καὶ ὁ οἶνος ἐκχεῖται καὶ οἱ ἀσκοὶ ἀπολοῦνται· ἀλλὰ οἶνον νέον εἰς ἀσκοὺς καινοὺς βλητέον.
ενώ στο Κατά Ματθαίο, Κεφάλαιο 6,16-18 εξηγεί το ακριβές νόημα της νηστείας
Ὅταν δὲ νηστεύητε, μὴ γίνεσθε ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ σκυθρωποί· ἀφανίζουσι γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσι τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντες· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι ἀπέχουσι τὸν μισθὸν αὐτῶν. Σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ τὸ πρόσωπόν σου νίψαι, 18 ὅπως μὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις νηστεύων, ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷ, καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ ἀποδώσει σοι ἐν τῷ φανερῷ.
Στην αρχαία Ελλάδα οι άνθρωποι νήστευαν ώστε να συμμετάσχουν σε διάφορα μυστήρια, όπως στα Ελευσίνια ή στα Θεσμοφόριατου όπου την δεύτερη μέρα, που ονομαζόταν νηστεία και ήταν μέρα πένθους, οι γυναίκες έτρωγαν μόνο σπόρους ροδιού και θρηνούσαν την Κόρη καθήμενες στο έδαφος.
Τέτοιους είδους νηστείες έκαναν και οι Σπαρτιάτες πριν προετοιμαστούν για κάποια μάχη, κάτι που έκαναν και οι Ρωμαίοι αργότερα.
Κλείνοντας να αναφέρω πως από τα αρχαία χρόνια, σε όλους τους πολιτισμούς και τις θρησκείες, η νηστεία είχε ως απώτερο σκοπό τον καθαρμό και τον εξαγνισμό του σώματος, την αναδείξει της πνευματικότητας, την ενδυνάμωση της ψυχής αλλά και την ένωση με το υπέρτατο ον.
Πίνακας: Rembrandt
Φωτογραφία: GettyImages
