Μικρά που έμειναν στο Περιθώριο

Octavio Paz – Για την ύπαρξη

Όλοι μας, σὲ κάποια στιγμὴ τῆς ζωῆς μας, ἀνακαλύπτουμε ὅτι ἡ ὕπαρξή μας ἀποτελεῖ κάτι τὸ ἰδιαίτερο, τὸ ἀμεταβίβαστο, τὸ πολύτιμο. Σχεδόν πάντα ή ἀποκάλυψη αυτή πραγματοποιείται στην εφηβεία. Η ανακάλυψη του εαυτού τοῦ ἑαυτού μας ἐκδηλώνεται ὡς ἐπίγνωση τῆς μοναξιᾶς μας. Ανάμεσα σὲ μᾶς καὶ τὸν κόσμο ὑψώνεται τὸ ἄπιαστο, τὸ ἀόρατο τεῖχος τῆς συνείδησης. Κατὰ τὴ γέννησή μας νιώθουμε μόνοι. Τὰ παιδιὰ ὅμως καὶ οἱ ἐνήλικες μποροῦν νὰ ξεφύγουν ἀπὸ τὴ μοναξιὰ καὶ νὰ ξεχαστοῦν μὲ τὸ παιχνίδι ἢ μὲ τὴ δουλειά. Ὁ ἔφηβος, ἀντίθετα, ἀμφιταλαντεύεται  ανάμεσα στὴν παιδικὴ καὶ τὴ νεανικὴ ἡλικία, μένει γιὰ λίγο μετέωρος μπροστὰ στὸν ἄπειρο πλοῦτο τοῦ κόσμου. Ο ἔφηβος ἐκπλήσσεται μὲ τὴν ἴδια του τὴν ὕπαρξη. Καὶ τἣν ἔκπληξή του αὐτὴ τὴ διαδέχεται ὁ στοχασμός: σκυμμένος πάνω ἀπὸ τὸν ποταμὸ τῆς συνείδησής του ἀναρωτιέται ἂν αὐτὸ τὸ παραμορφωμένο ἀπὸ τὸ νερὸ πρόσωπο ποὺ ξεπροβάλλει σιγὰ σιγὰ μπροστά του εἶναι ὄντως το δικό του. Η μοναδικότητα τῆς ὕπαρξης –σαφὴς αἴσθηση τὸ παιδί– μετατρέπεται σὲ πρόβλημα καὶ ἀπορία, σὲ συνείδηση ποὺ θέτει ἐρωτήματα.

Κάτι ἀνάλογο συμβαίνει καὶ μὲ τοὺς λαοὺς ποὺ δὲν έχουν ἀκόμη μἐνηλικιωθεῖ. Ἡ ὕπαρξή τους ἐκδηλώνεται ως ἐρώτημα: Πῶς θὰ ἐκφράσουμε αὐτὸ ποὺ εἴμαστε; Πολλες φορὲς ἡ ἱστορία διαψεύδει τὶς ἀπαντήσεις μας σ’ αὐτὰ τὰ ἐρωτήματα, ἴσως γιατὶ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται «χαρα- – κτήρας ἑνὸς λαοῦ» δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἀπὸ ἕνα πλέγμα ἀντιδράσεων σ’ ένα συγκεκριμένο ἐρέθισμα. Ωστόσο είναι δυνατὸν οἱ ἀντιδράσεις σὲ διάφορες περιστάσεις νὰ ποικίλλουν καὶ μαζί τους νὰ ἀλλάζει ὁ ἀμετάβλητος δῆθεν  χαρακτήρας τοῦ λαοῦ. Παρὰ τὴν ἀπατηλή, σχεδόν πάντα φύση τῶν δοκιμίων περὶ ψυχολογίας τῶν λαῶν, θεωρῶ ιδιαίτερα ἀποκαλυπτικὴ τὴν ἐμμονὴ μὲ τὴν ὁποία οἱ ἴδιοι οἱ λαοὶ στρέφονται σὲ ὁρισμένες χρονικές περιόδους στὴν ενδοσκόπηση καὶ ἀναρωτιοῦνται γιὰ τὴν ὕπαρξή τους. Συνειδητοποίηση τῆς ἱστορίας σημαίνει συνειδητοποίηση τῆς οναδικότητάς μας. Στιγμὴ ἀνάπαυλας καὶ περίσκεψης ἀπὸ τὴ δράση.

 

Απόσπασμα από το βιβλίο Ο λαβύρινθος της μοναξιάς

Φωτογραφία: Ricardo Salazar

Μετάφραση: Ντιάνα Μπομπόλου

Άμα γουστάρεις, ακολούθησε το Περιθώριο στο Google News

Comments (1):

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.