Η Περσεφόνη, κόρη της Δήμητρας και του Δία, ήταν τόσο όμορφη που ο Πλούτωνας, θεός του Άδη, την ερωτεύτηκε κεραυνοβόλα και αποφάσισε να την κλέψει. Μια μέρα, ενώ έπαιζε με την Αθηνά, την Άρτεμη και τις Ωκεανίδες, η γη άνοιξε στα δύο και ένα χρυσό άρμα με αθάνατα άλογα εμφανίστηκε μπροστά της. Ο Πλούτωνας άρπαξε την κοπέλα και χάθηκε μαζί της στα βάθη της γης.
Η νύμφη Κυάνη προσπάθησε να τους ακολουθήσει, αλλά δεν μπόρεσε. Από τη θλίψη της, τα δάκρυά της έγιναν πηγή που λατρεύτηκε για αιώνες στη Σικελία, όπου αργότερα ο Ηρακλής καθιέρωσε τη λατρεία της και οι Νύμφες γέμισαν την περιοχή με ιαματικές πηγές.
Η αναζήτηση της Δήμητρας
Η Δήμητρα άκουσε την κραυγή της κόρης της, αλλά κανείς δεν είδε τι συνέβη εκτός από την Εκάτη, που άκουσε μόνο τον θόρυβο, και τον Ήλιο, που τα βλέπει όλα. Απελπισμένη, η Δήμητρα άρχισε να ψάχνει τη γη και τη θάλασσα. Μετά από μέρες περιπλάνησης, η Εκάτη την οδήγησε στον Ήλιο, ο οποίος αποκάλυψε ότι ο Πλούτωνας άρπαξε την Περσεφόνη με τη συγκατάθεση του Δία.
Οργισμένη με τον αδελφό και τον σύζυγό της, η Δήμητρα αρνήθηκε να ανέβει ξανά στον Όλυμπο και παραιτήθηκε από τα θεϊκά της καθήκοντα. Μεταμορφώθηκε σε γριά και άρχισε να περιπλανιέται, ρωτώντας σε πόλεις και χωριά αν είδε κανείς την κόρη της.
Η Ελευσίνα και η Αγέλαστη Πέτρα
Στην Ελευσίνα, κάθισε στην Αγέλαστη Πέτρα, δίπλα στο Παρθένιο Φρέαρ. Εκεί τη βρήκαν οι κόρες του βασιλιά Κελεού — Καλλιδίκη, Κλεισιδίκη, Δημώ και Καλλιθόη. Συγκινημένες από τη θλίψη της, την οδήγησαν στο παλάτι.
Η Μετάνειρα, η βασίλισσα, της εμπιστεύτηκε τον μικρό Δημοφώντα. Η Δήμητρα τον μεγάλωνε σαν θεό και εκείνος αναπτυσσόταν ασυνήθιστα γρήγορα. Ένα βράδυ, η Μετάνειρα είδε τη θεά να κρατά το παιδί πάνω από τη φωτιά. Φοβισμένη τη σταμάτησε και τότε η Δήμητρα αποκάλυψε την ταυτότητά της.
Ζήτησε να της χτίσουν ναό κάτω από την Ακρόπολη και αποσύρθηκε εκεί. Από τη λύπη της, η γη σταμάτησε να δίνει καρπούς και η ξηρασία απλώθηκε παντού.
Η παρέμβαση του Δία
Ο Δίας, βλέποντας την πείνα να θερίζει, έστειλε τον Ερμή στον Άδη για να φέρει πίσω την Περσεφόνη. Ο Πλούτωνας δέχτηκε, αλλά πριν την αφήσει, της έδωσε να φάει σπόρους ροδιού — δεσμεύοντάς την για πάντα με τον Κάτω Κόσμο.
Όταν η Περσεφόνη γύρισε, η Δήμητρα τη ρώτησε αν έφαγε κάτι. Η κόρη της αποκάλυψε πως αναγκάστηκε να φάει ρόδι. Έτσι η Δήμητρα κατάλαβε ότι δεν μπορούσε να την κρατήσει για πάντα.
Ο Δίας πρότεινε συμβιβασμό:
Για κάθε σπόρο ροδιού, ένας μήνας στον Άδη.
Έτσι, η Περσεφόνη θα περνούσε το ένα τρίτο του χρόνου στον Άδη και τα δύο τρίτα με τη μητέρα της και τους Ολύμπιους θεούς.
Η συμφιλίωση και τα Ελευσίνια Μυστήρια
Η Δήμητρα δέχτηκε και η φύση άρχισε να ανθίζει ξανά. Πριν φύγει από το ναό της, δίδαξε στους Τριπτόλεμο, Εύμολπο, Διοκλή και Κελεό πώς να τελούν τη λατρεία της. Έτσι γεννήθηκαν τα Ελευσίνια Μυστήρια, μια από τις αρχαιότερες και ιερότερες τελετές της Ελλάδας.
Γιατί αλλάζουν οι εποχές
Κάθε φορά που η Περσεφόνη κατεβαίνει στον Άδη, η Δήμητρα βυθίζεται στη λύπη και η φύση μαραίνεται.
Όταν επιστρέφει, η γη πρασινίζει και ανθίζει.
Από αυτή τη θεϊκή επανασύνδεση και αποχωρισμό γεννήθηκαν οι τέσσερις εποχές.
