Συχνά ακούγεται και η ένσταση: Να μη μείνουμε αιχμάλωτοι του παρελθόντος. Οι καιροί αλλάζουν, μαζί και οι άνθρωποι. Πράγματι οφείλουμε και να ξεχνούμε. Και να κοιτούμε μπροστά. Αυτό είναι αναγκαίο και σωτήριο υπό την προϋπόθεση ότι το παιδευτικό μήνυμα της Ιστορίας το πήραμε και το εφαρμόζουμε. Και είναι ένα και μοναδικό: να συνυπάρξουμε ειρηνικά, προωθώντας εκείνα που μας ενώνουν και περιθωριοποιώντας αυτά που μας διαφοροποιούν. Ωστόσο, για να ελπίζουμε σ’ αυτό, εμείς μεν μπορούμε και πρέπει να λησμονούμε. Εκείνοι, όμως, που μας προκάλεσαν τον πόνο πρέπει να θυμούνται πάντα. Τα θύματα μπορούν να ξεχνούν. Οι θύτες ποτέ. Και όταν οι θύτες καμώνονται πως ξεχνούν, τότε πρέπει εμείς να θυμόμαστε. Και όχι για να μένουμε ισόβιοι αιχμάλωτοι του παρελθόντος. Αλλά για να αντλούμε από την ακριβή κατανόησή του τα κριτήρια προκειμένου να σταθμίσουμε το παρόν και να καθορίσουμε το μέλλον μας. Το μέλλον της συνύπαρξής μας. Της συνύπαρξης όλων μας. Ώστε να μη χρειαστεί στο μέλλον να ξαναζυγιάσουμε στις παλάμες μας την ευθύνη ενός άλλου, νέου αποτρόπαιου γεγονότος, και να ψάχνουμε και πάλι τίνος η ευθύνη είναι βαρύτερη.
Απόσπασμα από το κείμενο Μια κυκλοδίωκτη φούγκα του μίσους που δημοσιεύτηκε στην Athens Review Book 09/04/2022
Φωτογραφία: Taka Hiro