Οι Τσιγγάνοι στην Ελλάδα αποτελούν μία από τις πιο παραγνωρισμένες και κοινωνικά αποκλεισμένες ομάδες του πληθυσμού, παρ’ όλο που βρίσκονται στη χώρα εδώ και αιώνες. Επίσημα αναγνωρίστηκαν ως Έλληνες πολίτες μόλις το 1979, γεγονός που αντανακλά τον ιστορικό παραγκωνισμό και την καθυστερημένη θεσμική ένταξη τους. Ο αριθμός τους εκτιμάται περίπου στις 300.000, αλλά η κοινωνική τους ένταξη παραμένει εξαιρετικά προβληματική. Αν και Έλληνες πολίτες, βιώνουν συχνά έντονο ρατσισμό και κοινωνική απομόνωση. Η περιθωριοποίηση αυτή οξύνεται από την οικονομική πίεση και την κοινωνική ανασφάλεια που επικρατούν στη χώρα.
Η καθημερινή επιβίωση των Τσιγγάνων βασίζεται κυρίως σε εποχιακές εργασίες και στη μουσική. Πολλοί άνδρες εργάζονται ως εργάτες ή περιπλανώμενοι μουσικοί, ενώ οι γυναίκες και τα παιδιά καταφεύγουν συχνά στη ζητιανιά, ενισχύοντας τα αρνητικά κοινωνικά στερεότυπα που τους συνοδεύουν. Παρά τις δυσκολίες, διατηρούν με συνέπεια τα ήθη, τις παραδόσεις και τη συλλογική τους ταυτότητα. Η πλειονότητα των Τσιγγάνων στην Ελλάδα ανήκει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ενώ περίπου 25.000 εντάσσονται στη Μουσουλμανική μειονότητα, ιδιαίτερα στη Θράκη, αποδεικνύοντας την πολιτισμική ποικιλομορφία τους.
Η ζωή τους, γεμάτη αντιφάσεις, φτώχεια αλλά και αξιοπρέπεια, έχει αποτυπωθεί με μοναδική ευαισθησία από τον φωτογράφο Νίκο Οικονομόπουλο. Μέσα από τη ματιά του, αναδεικνύονται στιγμές καθημερινότητας που συνήθως δεν βλέπουμε στα ΜΜΕ. Το φωτογραφικό του έργο, με έμφαση στους Τσιγγάνους αλλά και σε άλλες περιθωριοποιημένες ομάδες στα Βαλκάνια, λειτουργεί ως καθρέφτης της ελληνικής κοινωνίας, όπου η παράδοση και η πρόοδος συναντιούνται και συγκρούονται. Δεν πρόκειται απλώς για μια καταγραφή· είναι ένα κάλεσμα για ενσυναίσθηση, σεβασμό και κατανόηση.
Οι εικόνες του Οικονομόπουλου αποφεύγουν τον εύκολο συναισθηματισμό. Αντίθετα, εστιάζουν στην αυθεντικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης και στον αγώνα για αξιοπρέπεια. Μέσα από τον φακό του, αναδύονται πτυχές της ζωής των Τσιγγάνων που παραμένουν αόρατες για τους περισσότερους: το γέλιο ενός παιδιού, το βλέμμα της μητέρας, το καθημερινό κουράγιο ενός άντρα να προσφέρει, παρά τις αντιξοότητες. Η προσέγγιση του είναι ανθρώπινη, χωρίς να παραβιάζει την προσωπικότητα των υποκειμένων του, κάτι σπάνιο στη φωτοδημοσιογραφία.
Η περίπτωση των Τσιγγάνων είναι χαρακτηριστική του τρόπου με τον οποίο η ελληνική κοινωνία αντιμετωπίζει τις μειονότητες. Παρά τη νομική τους ιδιότητα, συχνά νιώθουν ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο. Οι φωτογραφίες του Οικονομόπουλου αποκαλύπτουν αυτό το παράδοξο με ευαισθησία και δύναμη. Μας υπενθυμίζουν πως η φωτογραφία, πέρα από αισθητική, είναι και πράξη πολιτική· ένας τρόπος να δείξεις σεβασμό και να διεκδικήσεις ορατότητα για εκείνους που δεν έχουν φωνή.
