Τα λεφτά είναι κάτι το ανεξήγητο. Από την εποχή της επινόησής τους σχεδόν, είχαν μπερδέψει και σαστίσει αυτούς που τα χρησιμοποιούσαν και παρ’ όλο που οι σύγχρονοι άνθρωποι τα είχαν συνηθίσει, παρ’ όλο που ασχολούνταν μ’ αυτά σε καθημερινή, αν όχι ωριαία, βάση, και παρ’ όλο που τα χρήματα επηρεάζουν την κάθε σκέψη τους με τον ίδιο τρόπο που η μαγιά επηρεάζει το ψωμί, δεν είχαν καταφέρει ακόμη να τα καταλάβουν περισσότερο απ’ όσο τα καταλάβαιναν όταν πρωτοεμφανίστηκαν. Οι άνθρωποι βλέπουν απορημένοι τα λεφτά να κυριαρχούν πάνω τους και να θολώνουν τον τρόπο που εκείνοι βλέπουν τον κόσμο σαν… ναι, το μαντέψατε, σαν ένα πέπλο.
Όταν πέσει το πέμπτο πέπλο, και μαζί του η ψευδαίσθηση της οικονομικής αξίας, οι άνθρωποι μπορεί να αρχίσουν να αναγνωρίζουν πάλι τον εαυτό τους, μπορεί να ξαναβρούν τις παλιές αξίες και να ξαναδούν ένα τοπίο που έχει χαθεί εδώ και πολύ καιρό.
Στο μεταξύ μπορούμε να πούμε με κάποια εγκυρότητα ότι, παρ’ όλη τη φασαρία και τις φοβίες που δημιουργεί το χρήμα, στην πραγματικότητα σχεδόν δεν υπάρχει. Δεν είναι παρά ένα αφηρημένο επινόημα, ένα σύμβολο, μια πράξη πίστης, ένα γραμμάτιο που στηρίζεται μόνο στο λόγο ενός τραπεζίτη. Ουσιαστικά, τα λεφτά είναι ένα υποκατάστατο. Το αστείο σ’ αυτή την περίπτωση είναι πως τα λεφτά είναι ένα υποκατάστατο για πράγματα που συχνά δεν υπάρχουν».
Τόσο τα χρήματα όσο και η τέχνη, πασπαλισμένα όπως είναι με το ρομαντισμό και την ποίηση της εποχής μας, είναι μια μαγεία. Ή μάλλον, τα λεφτά είναι ταχυδακτυλουργία, ενώ η τέχνη είναι μαγεία. Τα λεφτά είναι θεατριλίκι, είναι εξαπάτηση, είναι ένα έξυπνο κόλπο. Η τέχνη είναι ένα πλέγμα δυνάμεων και επιδράσεων που ασκούνται πάνω στις αισθήσεις μέσα από ορισμένους πρακτικούς αλλά και μονίμως ανεξήγητους δεσμούς. Βέβαια, η γραμμή που ενώνει αυτά τα δύο μπορεί να είναι λεπτή σαν δίφραγκο. Επιπλέον, οι μάγοι του καπιταλισμού ενισχύουν τη δύναμη που ασκούν πάνω στο ακροατήριό τους χρησιμοποιώντας καλλιτεχνικές εικόνες.
*********************
Είναι όμως φανερό πως ούτε τα λεφτά ούτε η αγάπη για τα λεφτά είναι η ρίζα των ανθρώπινων κακών. Οι ρίζες του κακού είναι πιο βαθιές. Άλλωστε, τα λεφτά δεν είναι «ρίζες», τα λεφτά είναι «φύλλα». Για την ακρίβεια, είναι δισεκατομμύρια φύλλα. Ένα πυκνό, θαμνώδες, πράσινο φύλλωμα που αποκρύπτει Τα άστρα της πραγματικότητας με τον Πλαστό του θόλο. Ποιος λέει ότι τα λεφτά δεν φυτρώνουν στα δέντρα;
Η εμφάνιση του χρήματος, με τις δελεαστικές, αν και αόριστες, υποσχέσεις του προσέθεσε μια νέα ζωντάνια στο σπορ της ζωής. Η ζωντάνια όμως γρήγορα μετατράπηκε σε σύγχυση όταν οι παίχτες, αποβλακωμένοι από αστάθμητους και ανεξήγητους παράγοντες, άρχισαν να μπερδεύουν τις μάρκες του παιχνιδιού με το ίδιο το παιχνίδι.
Έτσι, το πέμπτο πέπλο θα πέσει σίγουρα, ακόμη και για κείνους από μας που δεν μπορούν να δουν το χορό της Σαλώμης. Θα πέσει τη στιγμή του θανάτου μας. Καθώς θα κειτόμαστε ανήμποροι και ανεπηρέαστοι πια από όλα εκείνα τα μπιχλιμπίδια που μας αποσπούσαν την προσοχή, και ενώ ο ηλεκτρισμός θα την κοπανάει από τα κυκλώματα του εγκεφάλου μας σαν απατεώνας που την κοπανάει από τη γειτονιά του κορόιδου, πολλοί από μας θα συνειδητοποιήσουμε ότι όλα όσα κάναμε στη ζωή μας, τα κάναμε για τα λεφτά. Εκείνη τη στιγμή, λίγο προτού σβήσουν τα αστέρια (και ανάλογα με το τι άλλο έχουμε μάθει στη ζωή μας) θα μας κυριέψει μια αφόρητη λύπη και πικρία για ό,τι κάναμε – ή, αλλιώς, μπορεί να ρίξουμε ένα γερό, βουβό γέλιο σε βάρος μας.
Απόσπασμα από το βιβλίο Ο Χορός των Εφτά Πέπλων
Μετάφραση: Γ. Μπαρoυξής
Φωτογραφία: Chad Estes
