Η εποχή μας θα χαρακτηρισθεί, ίσως κάποτε, ως εποχή απελευθερώσεων. Οι διαμαρτυρίες, οι αμφισβητήσεις, οι αντιρρήσεις σιγά – σιγά πάνε ν’ αποτελέσουν τη ρουτίνα της ζωής, με κίνδυνο βέβαια πάντοτε να γίνουν αυτοσκοποί και να ξεχαστεί ο λόγος για τον οποίον γίνηκαν. Από την μια μεριά το σύνθημα «μιλάτε φανερά για τις καταπιέσεις που γίνονται εις βάρος σας». Από την άλλη μεριά μερικοί σκέπτονται πώς να καθορίσουν τα προβλήματα, για να μην περιοριστεί ο αγώνας σ’ ένα απλό ξέσπασμα και ξεθύμασμα. Η ανάγκη να διαμαρτύρονται οι άνθρωποι στην εποχή μας καταντάει εύκολα ένας αυτοσκοπός προτιμότερος από την αλλαγή του καθεστώτος, εναντίον του οποίου γίνεται η διαμαρτυρία. Για να περιοριστούμε στην ομοφυλοφιλία θάπρεπε να ομολογήσωμε πως παρά τα σκαμπανεβάσματα έχει καταφέρει να επιβάλλει την παγκόσμιο παραδοχή της ύπαρξής της.
Για να το πούμε αλλιώς, η ομοφυλοφιλία κατάφερε να θεωρηθεί σιωπηρώς σαν ένα επιτρεπόμενο πράγμα, είτε για λόγους εμπορικούς – ο πελάτης έχει πάντα δίκιο – είτε για άλλους διάφορους λόγους. Η πορνεία, σαν ένα κρυφό αλλά σοβαρό επάγγελμα, και η τέχνη, δίνουν δυο διαφορετικών ειδών συγχωροχάρτια για να τα δείχνει κανείς σε όσους οργίζονται. Τα διάφορα βίτσια, οι μονομανίες, οι κάθε είδους φανατισμοί, είναι μια άριστη αφορμή ακμαζόντων εμπορίων. Ο ένας θέλει να καπνίζει, ο άλλος θέλει να πίνει, ο άλλος να ενδιαφέρεται για την τέχνη, ο άλλος να παίρνει ναρκωτικά. Όλες αυτές οι ελευθερίες όταν υπάρχουν, αλλά και οι συναφείς απαγορεύσεις, βοηθούν ένα ειδικό εμπόριο να υπάρχει και θησαυρίζει. Ποια ελευθερία έχουν οι ομοφυλόφιλοι; Για ποιαν απελευθέρωση μιλούμε; Πριν μιλήσουμε για αγώνες απελευθερωτικούς θάπρεπε να σκεφτούμε σοβαρά τι το ουσιαστικό ζητάμε. Να γίνει ένα παραδεκτό βίτσιο η ομοφυλοφιλία, όπως τόσα άλλα βίτσια, βοηθούντος του ψέματος και της υποκρισίας; Δεν αξίζει τον κόπο ν’ αγωνίζεται κανείς για κάτι τέτοιο.
Τα βίτσια αξιολογούνται και γίνονται παραδεκτά στην κοινωνία ανάλογα με το τι αποδίδουν σ’ αυτούς που τα εκμεταλλεύονται. Ο επιχειρηματίας, που δουλεύουν άλλοι γι’ αυτόν, αλλά κι ο ανεξάρτητος μικροεπαγγελματίας, που αγωνίζεται με την προσωπική του εργασία να επιζήσει, σχηματίζουν την πελατεία τους μεταξύ των κορόιδων και των ψώνιων. Ξέρουν να ερεθίζουν και να εισπράττουν. Αξιοποιούν για λογαριασμό τους τα πάθη των άλλων. Αν οι λεγόμενες, κοινές γυναίκες, απευθύνονται στους «υπέρ- ομαλούς» άντρας, οι πορνευόμενοι ομοφυλόφιλοι απευθύνονται σε πελάτες με πολύπλοκα και νευρωτικά συναισθήματα και είναι υποχρεωμένοι να υποκριθούν πότε τους κουλτουριάρηδες, πότε τους συναισθηματικούς. Με λίγα λόγια να ψευσθούν για να πλασάρουν το εμπόρευμα τους ή μάλλον να εισπράξουν τον μισθόν τους.
Άμα λάβουμε υπ’ όψιν όλα αυτά είμαστε υποχρεωμένοι να καταλάβουμε ότι η απελευθέρωσις δεν μπορεί να περιορισθεί στην ελευθεροστομία και στην παραδοχή του «πάθους» απ’ αυτούς που δεν τόχουν ή υποκρίνονται πως τόχουν – το ίδιο κάνει. Μια παραδεκτή απ’ όλους ηθική είναι το επιτυχημένο τέρμα ενός αγώνα. Δε φτάσαμε ή δεν αγωνιστήκαμε να φτάσουμε με όλες μας τις δυνάμεις στην παραδεκτή απ’ όλους ηθική. Ο απελευθερωτικός αγώνας κακοφόρμισε και μοιραία θα θριαμβεύσουν οι επιτήδειοι που ξέρουν να εκμεταλλεύονται εις βάρος του κόσμου της καταστάσεις.
Η κατάργηση των οίκων ανοχής με γυναίκες, για λόγους ανθρωπιστικούς, οδήγησε στην σημερινή σύγχυση και ακαταστασία απ’ την οποία κανένας δεν είναι ευχαριστημένος. Υπάρχουν περιπτώσεις που η ελευθερία καταντάει μια μορφή ειδεχθούς αδικίας. Όλοι δεν είναι ώριμοι να δεχθούν το βαρύ και υπέροχο αυτό δώρο. Γενικά τα ερωτικά προβλήματα έχουν ανάγκη νομοθετικών αλλαγών και εσωτερικών ηθικών επαναστάσεων. Πρέπει πρώτα απ’ όλα να βάλωμε στο βάθρο που της αρμόζει την ηδονή. Αυτή διώκεται από χρόνια και εν ονόματι αυτής καταδιώκονται οι κάθε είδους «ανωμαλίες». Οι Νόμοι και η Ηθική εδραιώνονται από ανθρώπους που έχουν πάρει διαζύγιο με την ηδονή. Οι ομοφυλόφιλοι λοιπόν πρέπει να καταλάβουν ότι πρωτίστως πρέπει ν’ αγωνιστούν για τον σεβασμό της ηδονής. Όλα τ’ άλλα είναι σημαντικά αλλά δευτερεύοντα. Ταινίες, αναγνώσματα, ζωγραφικές, φωτογραφίες, μιλούν για την ομοφυλοφιλία ανοιχτά ή σκεπασμένα. Η υπερβολή με το εκκωφαντικό της ύφος δημιουργεί την ίδια σύγχυση με την συγκάληψη.
Θάταν βέβαια μια κάποια πρόοδος και κατάκτησις κοινωνική το να μη γυρίζει να δει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον ο αστυφύλαξ δύο άντρες να φιλιούνται στο δρόμο με εμφανή ερωτική διάθεση. Αλλά το πρόβλημα δεν είναι μόνον εκεί. Πίσω από το επιτρεπόμενο πάθος μπορεί να υπάρχει η μεγαλύτερη ψυχική ακαταστασία και η πτωχότερη απόλαυσις της ηδονής. Όπως είπα και παραπάνω το να μπει ο ομοφυλόφιλος στην ίδια μοίρα με τον πότη, τον καπνιστή, είναι ανακουφιστικόν, αλλά δεν είναι απολύτως ικανοποιητικό. Θάχαν κάθε δικαίωμα οι ομοφυλόφιλοι να ζητήσουν να τους δοθεί η δυνατότης να αποκτήσουν την ηθική και πνευματική μόρφωση που θα τους συμφιλιώσει με το πάθος τους και θα τους επιτρέψει να επιβάλλουν στους άλλους τον σεβασμό που αρμόζει στην περίπτωσή τους. Είμαστε όλοι Γερμανοεβραίοι, είπε ο Κον Μπετί τον Μάιο του ’68. Θα μπορέσουμε να πούμε πως είμαστε όλοι ομοφυλόφιλοι με την ίδια απλότητα που θα μπορέσουμε να πούμε – έχουμε όλοι ένα κεφάλι, μια μύτη και δύο ώμους, δύο πόδια και δύο χέρια; Όλα τα κεφάλια δεν είναι ίδια. Ούτε τα χέρια. Ούτε οι μύτες. Όλες οι ομοφυλοφιλίες, αλλοίμονο, δεν είναι ίδιες. Όλοι άλλωστε δεν είναι στον ίδιο βαθμό ομοφυλόφιλοι. Άλλος λόγος ότι πολλοί δεν το ξέρουν ή δεν μπορούν να το αποδεχτούν.
Πρώτα απ’ όλα να σεβαστούμε χωρίς περιορισμό την ηδονή και να θέσωμε μια για πάντα τη διατίμησή της. η ηδονή πληρώνεται με ηδονή και με τίποτα άλλο. Άλλη η ηδονή υπάρχει μόνη της; η ηδονή ενός ομοφυλόφιλου είναι συνδεδεμένη μ’ ένα σωρό άλλους πολύπλοκους μηχανισμούς που αν δεν τους εξετάσουμε και δεν τους λάβουμε υπ’ όψιν είναι αδύνατο να αποκτηθεί. Είμαστε όλοι ομοφυλόφιλοι αλλά όχι όλοι στον ίδιο βαθμό. Ούτε αποκλειστικά ομοφυλόφιλοι. Τούτο δεν είναι λόγος νάχωμε διακόσιες ύποπτες ηθικές. Οι κάθε είδους ερωτικές σχέσεις στον σημερινό κόσμο είναι σε χαμηλό επίπεδο. Τα πιο αξιοπρεπή και ομαλά ζεύγη λίγο αν τα σκαλίσουμε μπορεί να ανακαλύψουμε ειδεχθή περίπτωση πορνείας. Η πορνεία είναι το δικαίωμα να ενοικιάζεις το σώμα σου για μισή ώρα, μια ώρα, ένα χρόνο. Ανάλογα με το ενοίκιο και τις ανάγκες σου. Αλλά η ειδυλλιακή αυτή μορφή της πορνείας είναι ένα όνειρο παλιάς καλής εποχής. Οικονομικές και συναισθηματικές συμφύσεις κι ένα σωρό ζαβολιές μας έχουν απομακρύνει από την κλασσική και κάπως υποφερτή μορφή της πορνείας. Είμαστε μακριά από το αθώο θύμα που η ανάγκη το έχει κάνει να πορνεύεται. Και ακόμη πιο μακριά από τον ειδεχθή και αισχρό τύπο που εκμεταλλεύεται τις ανάγκες των απόκληρων για να κορέση τα αισχρά του αισθήματα. Δεν υπάρχουν πια θύτες και θύματα. Είμαστε όλοι θύματα μια βλακώδους κοινωνίας που φροντίζει ένα σωρό περιττά πράγματα κι έχει παραμελήσει τα ουσιώδη. Είναι αστείο να ζητάμε σεβασμό και εκτίμηση του αστυφύλακος όταν εμείς δεν μπορούμε να την δώσουμε στον εαυτό μας και στους άλλους. Η ομοφυλοφιλία είναι μια μεγάλη υπόθεσις, αλλά δεν μπορεί να κριθεί, ούτε να διευθετηθεί μόνη της, άσχετα από κάποιες γενικές επιδιώξεις, χωρίς τις οποίες δε νοείται πια η ζωή.
Από το αφιέρωμα του περιοδικού Οδός Πανός στον Γιάννη Τσαρούχη, τεύχος 45, Αθήνα, 1989.
