Ο Νεόφυτος ο Έγκλειστος, άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας, γεννήθηκε στα Λεύκαρα της επαρχίας Λάρνακας το 1134. Υπήρξε από τους σημαντικούς κύπριους συγγραφείς της εποχής.
Των Λευκάρων τον γόνον, και της Κύπρου το καύχημα, και Μονής Εγκλείστρας το κλέος, θεοφόρον Νεόφυτον, τιμήσωμεν εν ύμνοις και ωδαίς, ως σκεύος ουρανίων αρετών, και ως πρέσβυν ημών μέγαν προς τον Θεόν, από ψυχής κραυγάζοντες. δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε στεφανώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ιάματα.
Απολυτίκιο
Έμαθε τα πρώτα του γράμματα στη Μονή Χρυσοστόμου, στον Κουτσοβέντη του Πενταδάκτυλου. Μετέπειτα, ταξίδεψε στους Αγίους Τόπους και κατέληξε στην Πάφο, στο Μελισσόβουνο, όπου και λάξευσε την περίφημη “Εγκλείστρα” του, το ησυχαστήριο που αργότερα εξελίχθηκε σε Μονή.
Κοινώς ουν λοιπόν και υπέρ πάντων θρηνείν δει και εξιλεούσθαι Θεόν και
τοιάδε προς πένθους χάριν ρήματα λέγειν: Ουαί μοι τω αθλίω, ουαί μοι τω
εμπαθεί, ουαί μοι τω αχρείω, ουαί μοι τω ταλαιπώρω, ότι ου θρηνώ, ότι ου
πενθώ, ότι ουκ αλγώ καθ’ εκάστην, ότι καθ’ ώραν και καθ’ ημέραν ορώ και
ακούω και πράττω τα εις λύπην Θεού και κολάσεως άξια. Αλλά καν αρτίως
μικρά τινα θρηνωδίας ρήματα λέξω.
Αμαρτωλού παράκλησις
Ο άγιος Νεόφυτος επιδόθηκε στη συγγραφή πολλών έργων όπως το “Το Πεντηκοντακέφαλον” και τo “Περί των κατά την χώραν Κύπρον σκαιών” πλούσια σε θεολογικό υλικό, ιστορικό, γλωσσικό, λαογραφικό κ.ά. Κατέγραψε πολύτιμα ιστορικά γεγονότα, με ακριβείς πληροφορίες αφήνοντας στους μετέπειτα ιστορικούς τεράστια κληρονομιά. Πέραν αυτού είχε γράψει και ποίηση.
Σου γράφω για φρικτά συμβάντα –και πού θα καταλήξουν αυτά, δεν ξέρει άνθρω-
πος. Πράγματα περίεργα, ανήκουστα συνέβηκαν σ’ αυτή τη χώρα. Τόσο μάλιστα
δεινά που άνθρωποι ευκατάστατοι εδώ τα πλούτη τους ξεχάσανε. Αποκόπηκαν από
τα λαμπρά τους σπίτια, τους συγγενείς, κι όλα τους τα ζωντανά –αρνιά, κατσίκια,
γουρούνια, αγελάδες– τα σπαρμένα τους χωράφια, τα εύφορα αμπέλια τους, τα
περιβόλια τ’ ανθισμένα. Πολλοί δραπετεύσανε σε ξένους τόπους. Όσοι όμως δεν
γλιτώσανε, ποιος μπορεί να περιγράψει τα παθήματά τους! Ελέγχους, ανακρίσεις,
κρατήσεις στις δημόσιες φυλακές, κλοπές –χιλιάδες και χιλιάδες χρήματα, που
τους τ’ αρπάξανε, τ’ αρμέξανε…
Περί των κατά την χώραν Κύπρον σκαιών
Απόσπασμα – Λογοτεχνική απόδοση του Kevin Andrews
“Νέοφυτος ο Έγκλειστος Μιλά”
Εφημερίδα “Τα Νέα” 09-04-1978
Τα συγγράμματα του αγίου Νεόφυτου σώθηκαν σε χειρόγραφα και φυλάσσονται σε διάφορες βιβλιοθήκες του κόσμου όπως στην Ελλάδα, Γαλλία αλλά και το Πατριαρχείο των Ιεροσολύμων. Ο πρώτος που εξέδωσε το έργο του ήταν ο αρχιμανδρίτης Κυπριανός Κουριοκουρίνεος ή Κουριοκουρίτης το 1779 στην Βενετία.
Υπέρογκες αρχιτεκτονικές· Λαρίων Φαμαγκούστα Μπουφαβέντο· σχεδόν σκηνικά.
Ήμασταν συνηθισμένοι να το στοχαζόμαστε αλλιώς το «Ιησούς Χριστός Νικά»
πού ειδαμε κάποτε στα τείχη της Βασιλεύουσας, τα φαγωμένα από γυφτοτσάντιρα και στεγνά χορτάρια,
με τους μεγάλους πύργους κατάχαμα σαν ενός δυνατού που έχασε, τα ριγμένα ζάρια.
Για μας ήταν άλλο πράγμα ο πόλεμος για την πίστη του Χριστού
και για την ψυχή του ανθρώπου καθισμένη στα γόνατα της Υπερμάχου Στρατηγού,
πού ειχε στα μάτια ψηφιδωτό τον καημό της Ρωμιοσύνης,
εκείνου του πέλαγου τον καημό σαν ήβρε το ζύγιασμα της καλοσύνης.
Ας παίζουν τώρα μελοδράματα στα σκηνικά των σταυροφόρων Λουζινιά
κι ας φλομώνουνε με τον καπνό που μας κουβάλησαν από το βοριά.
Άσ’ τους να τρώγουνται και ν’ ανεμοδέρνουνται ωσάν το κάτεργο που δένει μούδες·
Καλώς μάς ήρθατε στην Κύπρο, αρχόντοι. Τράγοι και μαϊμούδες!
Εγκλείστρα, 21 Νοεμβρίου 1953
Γιώργος Σεφέρης
Άφησε την τελευταία του πνοή το 1220. Μετά τον θάνατο του αγίου η Μονή της Αγίας Εγκλείστρας συνέχισε τον μοναστηριακό τρόπο ζωής με κύριο γνώρισμα τις αγροτικές ασχολίες.
