Σάββατο πρωί με Καρλ Φίλιπ Εμανουέλ Μπαχ στο Β&Ο. Οι Ισραηλίτες στην έρημο. Μουσική εργασίας, λέει. Γράφω και ονειρεύομαι μια όαση. Στο Τελ Αράντ. Στο Ατβάντ με τους κέδρους.
Αίθουσα της Λαξευτής Λίθου το δωμάτιο. Τρυφερός ήλιος ρίχνει τη σκόνη του στο κομοδίνο. Πάνω στην παιδική φωτογραφία. Την πεισμωνένη. Φτιάχνω καφέ. Μιλάω λίγο στο σκυλί. Κάθε μέα παιχνίδι, γάβγισμα, χάδι. Κάθε μέρα και από μια καινούργια ιστορία στο σκυλί που το φωνάζω Κέικ. Δώρο το σκυλί και το αγαπώ.
Κέικ, του λέω. Στάσου στην είσοδο του Κόσμου. Άσε μόνο όσους αγαπάμε να περάσουν το κατώφλι μας. Μόνο μην ξεγελαστείς. Μη με αφήσεις ποτέ να επιστρέψω σε ώρα ακατάλληλη. Μην πεις αφεντικό είναι να μπει μέσα τόσο νωρίς τι έγινε. Έγινε. Εγώ όταν επιστρέφω νωρίς ξαναβγαίνω αργά. Μπορεί και μετά τρεις μέρες. Όταν επιστρέφω νωρίς νιώθω πως δεν με θέλει το έξω. Και τότε, κομπλεξική και μελό, δεν του γίνομαι του έξω βάρος με τίποτα.
Ούτε και σήμερα ξύπνησα έξυπνη. Ευτυχώς. Και μήπως κοιμήθηκα έξυπνη;
Έρχεσαι το βράδυ να με πάρεις. Σταματάς μια γωνία παραπάνω. Για να στρίψεις εύκολα. Τελευταία προβολή, έτσι και μπλέξουμε στην Πλάκα θα χάσουμε την έναρξη. Μου αναβοσβήνεις τα φώτα. Βγαίνεις και μου κάνεις νεύμα, «έλα». Στέκω και σου κάνω νεύμα. «Εγώ; Σε μένα το λες;». ξανανάβεις τα φώτα, φωνάζεις. «Έλα». Σου ξανακάνω νεύμα. «Εγώ; Σε μένα το λες;». «Όχι στο Τίμιο Ξύλο. Τίμιο Ξύλο, έλα να σε πάω σινεμά».
Μη με φοβάσαι όταν είμαι βλάκας. Είναι που νιώθω προστατευμένη. Ήσυχη, ασφαλής. Αν ισχύει η παρατήρησή μου, έξυπνος γίνεσαι όταν είσαι θυμωμένος. Μπορεί για όσα έπαθες εξαιτίας της βλακείας σου. Όταν είσαι προδομένος. Απαρηγόρητος. Τότε βλέπεις φως. Επιτέλους, έξυπνος ξανά.
Όταν η ψυχική εξάντληση σε εκμηδενίζει τόσο ώστε να μπορείς να σκέφτεσαι με το καλύτερο μυαλό σου. Αυτό που αρνείται τις αυταπάτες. Άρνηση της αυταπάτης, λένε οι έξυπνοι, σημαίνει ευφυΐα. Πλήρης άρση της αυταπάτης, γράφει ο Ντιούραντ, είναι ο κυνισμός. Άρα ο κυνισμός είναι η μεγαλύτερη απόδειξη της ευφυΐας. Για μένα, πάλι, ο κυνικός είναι ένας κακοπαθημένος. Που τίποτα δεν του επέτρεψε να ξεχάσει. Κανείς δεν τον χάιδεψε, δεν τον βοήθησε ώστε να αναλάβει.
Ούτε και σήμερα ξύπνησα κυνική. (Σε ευχαριστώ. Δικό σου όλο, φίλε. Σταθερή μου, κατατεθειμένη αξία μου. Πρώτη σημασία μου. Τίποτα δεν φτάνει για να στο ξεπληρώσω.)
Σάββατο με Μπαχ-τζούνιορ και σκύλο. Έξυπνη φίλη έρχεται και μου ανακοινώνει πως χωρίζει. Βρήκε την πρώτη αντένδειξη. «Δεν θα με πιάσει εμένα κορόιδο», λέει. «Μέχρι στιγμής τηρώ τους κανόνες και τις αρχές μου. γι’ αυτό δεν έχω χάσει από άντρα. Γιατί στην πρώτη αντένδειξη φεύγω».
Απαλή φίλη, λεπτεπίλεπτη. Και ήδη δυσκολεύεται. Ήδη ψάχνει με αγωνία τον επόμενο. Αυτού του είδους η επιβιωτική ευφυΐα, σκέφτομαι. Είναι για τη γυναίκα ό,τι το αγκάθι για τον σκαντζόχοιρο. Δεν έχω από πού να την πιάσω. Μεταξωτή γυναίκα, γεμάτη αγκάθια. Τα έχει χάσει όλα, νομίζω, γιατί τρέμει μην τυχόν και χάσει. Πολλές φορές απορριμμένη, υποψιάζομαι.
Αυτή είναι η μοίρα όσων δεν χάνουν. Η λυπημένη φάρσα. Του να παρατάνε πρώτοι αυτούς που πρώτοι τους απέρριψαν. Λίγα πράγματα χωρίζουν το φρικαλέο από το κωμικό. Την ξέρω τη μάρκα. Άνθρωποι που φεύγουν όχι για την αντένδειξη. Όχι επειδή το θέλουν. Αλλά επειδή οσμίζονται την απόρριψη που έρχεται. Το επιβιωτικό «ποιος αφήνει ποιον» πάνω από το «ποιος θέλει ποιον και πώς τον διεκδικεί».
Ξύπνιοι και επουσιώδεις. Φίλοι και τους αγαπάμε. Στα ερωτικά τους, ράτσα δεύτερη, χαμηλή.
Σάββατο πρωί. Ερωτευμένοι, λένε, και όμως. Ξυπνάνε έξυπνοι. Επιτίθενται για να αποτρέψουν επιθέσεις. Τρομοκρατούν για να μη γίνει διάφανος ο φόβος τους. Χωρίζουν για να μην τους χωρίσουν. Διαλύονται για να μην τους πιάσουν κορόιδο.
Άκυρη εξυπνάδα. Το νιώθεις ότι οι διαλυμένοι μέντορες δίνουν χρηστικές οδηγίες. Για να πάθεις τα ίδια με αυτούς. «Να μην ξέρει την αδυναμία που του έχεις, θα την εκμεταλλευτεί». Ή «μη δίνεις τίποτα από τον εαυτό σου. Τότε σε εκτιμούν οι άντρες». Ή «να μη σε βρίσκει πάντα στο τηλέφωνο. Γιατί σε θεωρεί δεδομένη». Και τη χαρά του να τιμήσεις, να φωταγωγήσεις, να προσφέρεις, να τον ακούσεις, πού την πάς; Η οξυδέρκεια τους. Σιδερένια μπάλα σε κομψά σφυρά – και πάνε σέρνοντας.
Φαίνεται, Κέικ, λέω, πως η αγάπη δεν είναι αρκετή για όσους δεν αγαπάνε αρκετά, θέλει στρατηγική. Πρέπει να μετατραπεί σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα: Ποιος θα τρομάξει περισσότερο τον άλλον: το αγαπημένο ερωτικό άθλημα. Ποιος θα ντρεσάρει γρηγορότερα τον άλλο. Ποιος θα αποδειχθεί πιο έξυπνος. (Δηλαδή πιο φοβισμένος). Ποιος θα επιβληθεί. Να επιβληθεί η γυναίκα; Τι να τον κάνει όμως έναν άντρα που του επιβάλλεται;
Να επιβληθεί ο άντρας; Ποιος άντρας που τιμά το φύλο του έχει πρόβλημα με την επιβολή; Μόνο αυτός που δεν μπορεί να προστατέψει. Σώσον ημάς από τέτοιες αγάπες.
Δεν θέλω να πάρω μέρος ποτέ πια σε τέτοια εκπαιδευτικά προγράμματα. Μεγάλωσα, αποφάσισα. Δεν συμπλέω. Ένοχη ανομοιότητας, όπως πάντα μου άρεσε να είμαι. Ανεπίδεκτη στρατηγικών. Αλλά δεν το κάνω επίτηδες. Αλήθεια. Νομίζω ότι γεννήθηκα με το προνόμιο. Του να μπορώ να διορθώσω τα πράγματα κάθε φορά που τα μολύνω με τρέχουσα ψιλικατζίδικη ευφυΐα.
Εδώ και πολύ μικρό διάστημα έχω βεβαιωθεί. Το εκπαιδευτικό σύστημα της αγάπης δεν με αφορά. Χρειάζεται μεταρρύθμιση. Δεν καταλαβαίνω τη διδακτέα ύλη. Δεν με ελκύει η ξεδιαντροπιά της εξίσωσης: «Στον έρωτα η καλύτερη του ενός είναι η χειρότερη του άλλου». Εγώ αυτή την τάξη ποτέ δεν πρόκειται να την περάσω. Γι’ αυτό σκασιαρχείο καλύτερα. Το σκυλί και βόλτα.
Εμένα κάνε με μόνο κύκλο ομόκεντρο, να νιώθω τη συγγένεια. Και τότε η καλύτερή σου είναι η καλύτερή μου. Αλλά ομόκεντρο. Αλλιώς ζηλεύω. Και όταν ζηλεύω γίνομαι έξυπνη. Και όταν γίνομαι έξυπνη τα καταστρέφω όλα. Χάριν του κίβδηλου ενστίκτου που αφορά τους χαμηλούς. Και που το λένε αυτοσυντήρηση. Και που δεν με αφορά.
Κύκλος ομόκεντρος: Η πρώτη μου αρχή και η τελευταία. Άλλες δεν έχω. Κύκλοι, ομόκεντρος. Κάτι παρόμοιο – ίσως κάποτε να υπήρξε κάτι παρόμοιο. Πιθανόν στην προϊστορική περίοδο της αγάπης των ανθρώπων. Πρέπει να υπήρξε μια ανάλογη, αρχέγονη κατάσταση απειρίας.
Μια κατάσταση που προηγείται της θέλησης για ερωτική δύναμη. Μια κατάσταση πριν την πρώτη ερώτηση. Πριν από το πρώτο σκέρτσο. Από τον πρώτο συλλογισμό. Αγάπη δίχως σκέψη, ας την πούμε. Απειρία, όχι βλακεία, ας την πούμε. Άχρηστη πείρα το Μετά. Λίγο να σκεφτείς επάνω στο συναίσθημα και αμέσως το Εγώ. Αμέσως η πιο γελοία εκδοχή της θέλησης για δύναμη.
Έλα τώρα, Κέικ. Γάβγισε να σε ακούσει στο τηλέφωνο. Πες του πως χάρη σε αυτόν ο Θεός ανοίγει μαζί μας νέο γύρο. Δοκιμάζει την αντοχή μας στο Καλό. Μην το λέμε δυνατά και μας ματιάσουν, αλλά αντέχουμε. Ονειρευόμαστε. Μπράβο, καλό σκυλί. Ακόμα ένα γάβγισμα. Κάνε του αγάπες. Πες πως όλα πια εδώ, χάρη σε αυτόν, ισορροπία και τάξη.
Απόσπασμα από το βιβλίο Σαββατογεννημένη.
