Βασικά ένας άντρας μπορεί εξίσου να είναι το αντικείμενο επιθυμίας μιας γυναίκας, όπως μία γυναίκα μπορεί να είναι το αντικείμενο επιθυμίας ενός άντρα. Όμως το πρώτο βήμα της σεξουαλικής ζωής είναι συνήθως η αναζήτηση μιας γυναίκας από έναν άντρα. Οι άντρες έχουν την πρωτοβουλία και οι γυναίκες έχουν τη δύναμη να προκαλέσουν την επιθυμία των αντρών. Θα ήταν αδικαιολόγητο να πούμε για τις γυναίκες ότι είναι πιο ωραίες, ή ακόμα πιο επιθυμητές από τους άντρες. Αλλά με την παθητική τους στάση, προσπαθούν να πετύχουν, διεγείροντας την επιθυμία, τη σύζευξη στην οποία οι άντρες φτάνουν ακολουθώντας τες. Δεν είναι πιο επιθυμητές, αλλά προτείνουν τον εαυτό τους στην επιθυμία. Προτείνουν τον εαυτό τους σαν αντικείμενα στην επιθετική επιθυμία των αντρών. Δεν υπάρχει ενδυνάμει σε κάθε γυναίκα μία πόρνη, αλλά η πορνεία είναι η συνέπεια της γυναικείας στάσης. Ανάλογα με το θέλγητρό της, μία γυναίκα είναι εκτεθειμένη στην επιθυμία των αντρών. Εκτός κι αν κρύβεται ολοκληρωτικά, μεροληπτώντας για την αγνότητά της, το ερώτημα είναι βασικά να μάθουμε με ποιο αντίτιμο και κάτω από ποιες συνθήκες θα υποχωρήσει. Πάντοτε όμως, αν εκπληρώνονται οι προϋποθέσεις, δίνεται σαν αντικείμενο
********************************
Μιλώντας για την απαγόρευση, δε συναντάμε δυσκολία μόνο στην ποικιλία των αντικειμένων αλλά και στην έλλειψη λογικής. Ποτέ δεν είναι αδύνατη μία αντίθετη πρόταση σε σχέση με το ίδιο αντικείμενο. Δεν υπάρχει απαγόρευση που να μην μπορεί να παραβιαστεί. Συχνά η παράβαση είναι αποδεκτή ή ακόμα επιβάλλεται.
Μας έρχονται τα γέλια όταν σκεφτούμε την επίσημη εντολή: “Ου φονεύσεις” που ακολουθεί την ευλογία των στρατευμάτων και το “Te Deum” της αποθέωσης. Η απαγόρευση τηρείται χωρίς υπόνοια συνενοχής με το φόνο! Ασφαλώς η βία των πολέμων προδίνει το Θεό της Καινής Διαθήκης, αλλά δεν αντιτίθεται με τον ίδιο τρόπο στο Θεό των Στρατευμάτων της Παλαιάς. Αν η απαγόρευση κυμαινόταν στα πλαίσια της λογικής, θα σήμαινε την καταδίκη των πολέμων και θα μας τοποθετούσε μπροστά στην επιλογή: να τη δεχθούμε και να κάνουμε τα πάντα για την κατάργηση του φόνου από τους στρατιωτικούς ή να πολεμήσουμε και να τηρήσουμε το νόμο σαν υποκατάστατο. Αλλά οι απαγορεύσεις, πάνω στις οποίες στηρίζεται ο κόσμος της λογικής, δεν είναι έλλογες.
Στην αρχή, μία ήρεμη αντίθεση στη βία δε θα είχε αρκέσει σαν διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στους δύο κόσμους: αν η αντίθεση δεν είχε η ίδια κατά κάποιο τρόπο συμμετάσχει στη βία κι αν κάποιο βίαιο αρνητικό συναίσθημα δεν είχε κάνει φριχτή σε όλους τη βία, τότε μόνη η λογική δε θα είχε καταφέρει να ορίσει με αρκετή αποφασιστικότητα τα όρια της αλληλοκάλυψης.
Τα μόνα που μπορούσαν να σταθούν απέναντι σε μια ανεξέλεγκτη παραφορά ήταν η παράλογη φρίκη και ο τρόμος. Αυτή είναι η φύση του ταμπού που καθιστά πιθανό έναν κόσμο ηρεμίας και λογικής, αλλά αυτό το ίδιο, στη βάση-του, είναι μια μορφή φόβου, που δεν επιβάλλεται στη νόηση αλλά στην ευαισθησία, όπως συμβαίνει και με τη βία (ιδιαίτερα η ανθρώπινη βία είναι αποτέλεσμα όχι ενός υπολογισμού αλλά αισθητών καταστάσεων: του θυμού, του φόβου, του πόθου…) Πρέπει να λάβουμε υπόψη τον παράλογο χαρακτήρα τω ν απαγορεύσεων αν θέλουμε να καταλάβουμε την αδιαφορία προς τη λογική που συνδέεται με αυτές. Στον μη ορθολογιστικό τομέα, όπου μας φυλακίζουν σκέψεις-μας, πρέπει να πούμε: “Αν παραβιασθεί μία απαράβατη απαγόρευση, αυτό δε σημαίνει ότι έπαψε να είναι απαράβατη”.
Μπορούμε να φθάσουμε μέχρι την παράλογη πρόταση: “η απαγόρευση υπάρχει για να παραβιασθεί”. Αυτή η πρόταση δεν είναι στοίχημα, όπως φαίνεται αρχικά, αλλά η ορθή κατάληξη μιας αναπόφευκτης σχέσης μεταξύ αντίθετων συγκινήσεων. Με την πίεση της αρνητικής συγκίνησης, οφείλουμε υπακοή στην απαγόρευση. Την παραβιάζουμε αν η συγκίνηση είναι θετική.
Η φύση του βιασμού δεν καταργεί τη δυνατότητα και την ουσία της αντίθετης συγκίνησης: αποτελεί μάλιστα την δικαιολογία και την πηγή-τους. Δε θα μας τρόμαζε το ίδιο η βία αν δεν ξέραμε, τουλάχιστον αν δεν είχαμε συνείδηση, αμυδρά, ότι θα μπορούσε να παρασύρει κι εμάς στο χειρότερο.
Η πρόταση: “η απαγόρευση υπάρχει για να παραβιαστεί” κάνει ακατανόητο το γεγονός ότι η απαγόρευση του φόνου, αν και καθολική, πουθενά δεν αντιτάχθηκε στον πόλεμο. Είμαι μάλιστα πεισμένος ότι, χωρίς την απαγόρευση, ο πόλεμος είναι αδύνατος, αδιανόητος!
Τα ζώα, που δε γνωρίζουν απαγορεύσεις, δεν έμαθαν με τις μάχες-τους την οργανωμένη επιχείρηση του πολέμου. Ο πόλεμος κατά κάποιον τρόπο περιορίζεται στη συλλογική οργάνωση επιθετικών τάσεων. Οργανώνεται συλλογικά όπως η εργασία. Προσφέρεται σαν σκοπός όπως η εργασία, ανταποκρίνεται στην προμελετημένη πρόθεση όσων τον διεξάγουν. Όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι πόλεμος και βία αντιτίθενται, αλλά ότι ο πόλεμος είναι μια οργανωμένη μορφή βίας. Η παράβαση της απαγόρευσης δεν είναι η ζωώδης βία. Είναι πάλι η βία, που την άσκησε ένα ον επιδεκτικό στη λογική (που λιγότερο που μπορούμε να πούμε είναι ότι η απαγόρευση είναι το κατώφλι και πέρα απ’ αυτό μόνο ο φόνος είναι δυνατός.
Πίνακας: Roberto Ferri
