Το πρώτο βιβλίο που μου πήρε δώρο η γυναίκα μου ήταν “Τα σταφύλια της οργής” (The Grapes of Wrath) του John Steinbeck. Τότε, δεν γνώριζα ούτε τον συγγραφέα.
Όταν το έψαξα στο internet κατάλαβα ότι δεν επρόκειτο απλά για ένα βιβλίο που θα διαβαστεί και θα το φάει η σκόνη της βιβλιοθήκης αλλά για ένα που θα σου φάει τα σωθικά.
Περιγράφει την ιστορία μιας φτωχής οικογένειας, τους Joads, που φεύγουν από το σπίτι τους στην Oklahoma, λόγω των μεγάλων αλλαγών που συνέβαιναν τότε στην Αμερική, το Great Depression όπως ονομάστηκε, όπου υπήρξαν τεράστιες αλλαγές στην γεωργική βιομηχανία και τις τράπεζες αφήνοντας εκατομμύρια ανθρώπους στους δρόμους.
Πώς μπορείς να φοβίσεις έναν άνθρωπο του οποίου η πείνα δεν είναι μόνο στο δικό του στενόμακρο στομάχι, αλλά και στις άθλιες κοιλιές των παιδιών του;
Δεν μπορείτε να τον τρομάξετε, έχει γνωρίσει έναν φόβο πέρα από κάθε λογική.
Κεφάλαιο 19
“Τα σταφύλια της οργής” διαβάστηκε ιδιαίτερα και επηρέασε πολλούς ανθρώπους της τέχνης. Ο πρωταγωνιστής, Tom Joad, εμφανίστηκε σε πολλά τραγούδια και ποιήματα.
Ο Woody Guthrie έγραψε ένα τραγούδι για τον ήρωα κάνοντας τον διάσημο σε ολόκληρο τον κόσμο.
Απόσπασμα από το τραγούδι του Woody Guthrie, “Tom Joad”.
Ίσως όλοι να είμαστε μια μεγάλη ψυχή
Έτσι μου μοιάζει εμένα
Όπου και να κοιτάξεις, την μέρα ή την νύκτα
Εκεί θα είμαι, μαμά.
Εκεί θα είμαι.
Όπου τα μικρά παιδιά πεινάνε και κλαίνε
Όπου οι άνθρωποι δεν είναι ελεύθεροι
Όπου οι άνθρωποι αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους
Εκεί θα είμαι, μαμά.
Εκεί θα είμαι.
Παρακάτω παραθέτω ένα απόσπασμα από το βιβλίο του David Pichaske, “A Generation in Motion” (Μια γενιά σε κίνηση) όπου αναγράφει γλαφυρά πως o Woody Guthrie αλλά και η ομώνυμη ταινία, με σκηνοθέτη τον John Ford και πρωταγωνιστή τον Henry Fonda ως Tom Joad, ταξίδεψαν την ιστορία σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
“Με τον Woody Guthrie η folk τέχνη βγαίνει με από το γκέτο της επαρχιακής υποκουλτούρας και έρχεται αντιμέτωπη σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. [..] Αυτό οδηγεί σε μια συνεχή εναλλαγή ανάμεσα στην κουλτούρα χαμηλού επιπέδου που παίρνει ενδιαφέρουσες και συχνά περίεργες διαστάσεις.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των σταφυλιών της οργής, το μυθιστόρημα του Στάινμπεκ, με βάση το οποίο έγινε το 1940 μια ταινία με μεγάλη επιτυχία. Ο Woody Guthrie δηλώνει ότι έγραψε το τραγούδι του Tom Joad που συμπεριλαμβάνεται στo άλμπουμ Dust Bowl Ballads εμπνευσμένος απ’ τη συγκίνηση που του προκάλεσε η ταινία. Έτσι συμπληρώνεται ο κύκλος: ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από τα σχήματα της λαϊκής κουλτούρας γίνεται ταινία, η ταινία γίνεται μπαλάντα και γυρνάει στην μήτρα της.
“Μια και οι άνθρωποι της Oklahoma δεν έχουν λεφτά ούτε για το βιβλίο, ούτε για να δουν την ταινία το τραγούδι αυτό θα φτάσει σ’ αυτούς και θα τους μεταφέρει τα λόγια του Preacher Casey” γράφει ο Woody Guthrie εξηγώντας τη γέννηση του τραγουδιού του.”
Μετάφραση στα ελληνικά
Χίλντα Παπαδημητρίου
