Η σημερινή μας ενασχόληση έχει να κάνει με ένα απόσπασμα του Χρονικού, του Λεόντιου Μαχαιρά, “Εξήγησις της γλυκείας χώρας Κύπρου, η ποία λέγεται Κρόνικα”.
Το πιο κάτω απόσπασμα είναι το πιο διάσημο απ’ όλο το Χρονικό και ταυτόχρονα το πιο παρεξηγημένο. Μιλάει για την εξέλιξη της γλώσσας μας σε βάθος χρόνων αλλά και γιατί επηρέασαν τα ελληνικά.
Δεν θέλω να αναφέρω οτιδήποτε άλλο για το πιο κάτω απόσπασμα γιατί είναι τόσο όμορφο γραμμένο που δεν χρειάζεται να πω κάτι περαιτέρω.
“Και διατί* δύο φυσικοί αφέντες είναι εις τον κόσμον, ο ένας κοσμικός και ο άλλος πνευματικός, τούς* είχεν το νησάκιν τούτον, τον βασιλέαν της Κωνσταντινόπολης και τον πατρι- άρχην της μεγάλης Αντιοχείας πριν την πάρουν οι Λατίνοι,* διά τούτον ήτον χρήση* να ξεύρομεν ρωμαίκα καθολικά,* διά να πέψουν γραφές* του βασιλέως, και συριάνικα σωστά˙* και ούτως εμαθητεύγαν* τα παιδιά τους, και το σίγκριτον* ούτως εδιάβαινεν* με τα συριάνικα και ρωμαίκα, ώσπου και πήραν τον τόπον οι Λαζανιάδες*˙ και από τότες αρκέψα να μαθάνουν φράγκικα και βαρβαρίσαν* τα ρωμαίκα, ωσγοιόν και σήμερον, και γράφομεν φράγκικα και ρωμαίκα, ότι* εις τον κόσμον δεν ηξεύρουν ίντα συντυχάνομεν”
- διατί: εδώ, επειδή
-
τούς: τους οποίους
-
Λατίνοι, οι: ρωμαιοκαθολικοί, σταυροφόροι
-
χρήση, η: ανάγκη
-
ρωμαίκα καθολικά: η λόγια ελληνική γλώσσα
-
γραφή, η: επιστολή
-
συριάνικα σωστά: η κλασική αραβική γλώσσα
-
μαθητεύ(γ)ω: διδάσκω
-
σίγκριτον, το: η «βυζαντινή» διοικητική γραμματεία
-
εδιάβαινεν: (εδώ) πορευόταν
-
Λαζανιάδες, οι: οι Φράγκοι Λουζινιάν
-
βαρβαρίζω: (εδώ) εισάγω ξένα γλωσσικά στοιχεία
*ότι: επειδή
