Karl Krazeisen: Ο άγνωστος ζωγράφος της Ελληνικής επανάστασης

Την ιστορία του Karl Krazeisen (Καρλ Κράτσαϊζεν) (1794 – 1878) την είχα διαβάσει πολύ παλιά, σε ένα βιβλίο που αφορούσε την Ελληνική επανάσταση του 1821 και προσωπικά την βρίσκω πολύ ενδιαφέρον, κρίνοντας το έργο που άφησε πίσω του. Ενημερωτικά να πω πως για τον Krazeisen είχαμε αναφερθεί πολύ παλιά στην σελίδα μας, προτού κιόλας ιδρυθεί το ιστολόγιο. Ο λόγος που εμπλουτίζω το κείμενο οφείλεται στις διάφορες λεπτομέρειες που βρήκα στην Αργολική αρχειακή βιβλιοθήκη ιστορίας και πολιτισμού.

Ο Βαυαρός αξιωματικός πεζικού, που τα πρώτα χρόνια της ζωής του είναι άγνωστα, πολέμησε ενάντια στον Ναπολέοντα το 1813 – 1814 πριν παρασυρθεί από τον ρομαντισμό και τον φιλελληνισμό της εποχής και έρθει στην Ελλάδα, σαν εθελοντής, το 1826. Αυτό που κάνει σημαντικό το έργο του, δεν είναι ότι υπήρξε εθελοντής στον αγώνα αλλά το ότι είναι ο άνθρωπος, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε σήμερα πώς ήταν η μορφή δεκάδων αγωνιστών του απελευθερωτικού αγώνα.

Ο Krazeisen ήταν ερασιτέχνης, αυτοδίδαχτος ζωγράφος και κατά την διάρκεια  της παραμονής του στην Ελλάδα σχεδίασε διάφορες διάσημες μορφές του αγώνα. Γυρίζοντας πίσω στο Μόναχο το 1827, προχώρησε σε λιθογράφηση των σχεδίων του και τα έκδωσε στο λεύκωμα “Bildmisse ausgezeichneler Griechen und Philhellenen, nebst einigen Ansichten und Trachten”, που τυπώθηκε σε επτά τεύχη, από το 1828 έως το 1831. Δυστυχώς πολλά από τα έργα του δεν λιθογραφήθηκαν έτσι έμειναν άγνωστα.

Μεταθανάτια η πολύτιμη συλλογή του Krazeisen έμεινε στα χέρια της κόρης του Μαρία, από την οποία τα κληρονόμησε ο σύζυγός της. Αυτός, αφού ενημερώθηκε από τον ζωγράφο Νικόλαο Γύζη, για την σημαντικότητα των ζωγραφιών, έστειλε το πιο κάτω κείμενο στο Ελληνικό προξενείο της Ρουμανίας (ήταν κάτοικος του Γκαλάτσιου της Ρουμανίας τότε) προκειμένου να πωλήσει τα έργα.

*(μεταφρασμένο κείμενο από τα ρουμάνικα στα ελληνικά όπως το βρήκα στην Αργολική αρχειακή βιβλιοθήκη ιστορίας και πολιτισμού)

«Κατ`αρχάς του παρελθόντος αιώνος ότε ο Ελληνικός Λαός δια ν’ αποτινάξη τον τουρκικόν ζυγόν, πολλοί Φιλέλληνες εκ της Ευρώπης έλαβον μέρος εις τον αγώνα. Μεταξύ αυτών υπήρξε και ο νέος Βαυαρός υπολοχαγός Κ. Κρατσάϊζεν μετά του ζωγράφου Χεσς. Ενθουσιασμένος δια τας ωραιότητας της κλασσικής εποχής, δια τους εμπνευσμένους  ήρωάς της δια την Πατρίδα των, δια τας ιδιοτρόπους αμφιέσεις, έλαβε το μολυβδοκόνδυλον και την πυξίδα εις την χείρα ίνα διαωνίση παν ό,τι τω εφαίνετο αξίας. Επιστρέφων εις Βαυαρίαν ο καλλιτέχνης ούτος, προέτεινεν εις την Επωνυμίαν Χανφστενγκελ όπως λιθογραφήση τους επισημοτέρους ήρωας, όπερ και επραγματοποιήθη δια της υποστηρίξεως του Βασιλέως τη Βαυαρίας και αυτού τούτου τυγχάνοντας μεγάλου Φιλέλληνος. Μετά το θάνατον του  επισυμβάντος εν έτει 1878 τα ιχνογραφήματα και αι υδατογραφίαι του εκληρονομήθησαν παρά της θυγατρός του Μαρίας, συζύγου μου, μετά δε τον θάνατόν της, συμφώνως τη τελευταία αυτής θελήσει, περιήλθον εις την κατοχήν μου.

Πάντα τα ιχνογραφήματα τούτα έδειξα τω τέως Καθηγητή της εν Μονάχω Ακαδημίας Τεχνών Νικολάω Γύζη, ίνα πληροφορηθώ όσο το δυνατόν κάλλιον περί της αξίας αυτών. Η γνώμη του ήτο ότι η θέσις των δύναται να είναι μόνον το Μουσείον Αθηνών. Αλλ`εγώ δεν ηδυνάμην να χωρισθώ αυτών εμφορούμενος προ παντός εξ αισθημάτων σεβασμού. Τώρα όμως, ων προκεχωρημένης ηλικίας και μη ων βέβαιο ότι μετά τον θάνατόν μου οι διάδοχοί μου θα εφύλαττον μετά της αυτής αγάπης και ευλαβείας τα πολύτιμα τούτα πράγματα, μοναδικά εις το είδος των, απεφάσισαν να τα παραδώσω εις χείρας πατριώτου τινός όστις θα εγνώριζε  να εκτιμήση ταύτα. Η αξία των όμως δύανται να καθορισθή μόνον εις απώτερον μέλλον καθ`όσον εκατό μόνον έτη είναι μικρόν διάστημα δυνάμενον να χρησιμεύη ως γνώμων εκτιμήσεως ιστορικού τινο αντικειμένου».

Εν τέλει η Ελληνική κυβέρνηση αγόρασε τα έργα για λογαριασμό της Εθνικής Πινακοθήκης έναντι 200.000 δρχ. Συνοψίζοντας να αναφέρω πως οι περισσότερες προσωπογραφίες φέρουν τις υπογραφές των απεικονιζόντων!

Φωτογραφίες απο το αρχείο της Αργολικής βιβλιοθήκης

Άμα γουστάρεις, ακολούθησε το Περιθώριο στο Google News