Σήμερα θα επιστρέψουμε ξανά στο παρελθόν για να παρουσιάσουμε ένα από τα παλαιότερα έθιμα του τόπου μας, το σφάξιμο του χοίρου, όπου σε πολλά χωριά της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδος, συνήθιζαν να τον σφάζουν όταν πλησίαζαν τα Χριστούγεννα.
Παλαιοτέρα, ο περισσότερος κόσμος είχε στο σπίτι του ένα χοίρο και τον μεγάλωνε, με απώτερο σκοπό όχι την παραγωγή αλλά το φάγωμα του. Συνήθως τους αγόραζαν στα πανηγύρια ή από περιοδεύοντες πωλητές.
Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος
να ‘ν’ ήμερος να ‘ναι άκακος
λίγο φαΐ λίγο κρασί
Χριστούγεννα κι Ανάσταση
Οδυσσέας Ελύτης
Φωτογραφία: Αρχείο μουσείου Μπενάκη
Το Halloween είναι η συντομογραφία της πρότασης All Hallows Evening, δηλαδή η μέρα πριν των Αγίων Πάντων, που γιορτάζεται την 1η Νοεμβρίου. Η γιορτή των Αγίων Πάντων γιορταζόταν από πολύ παλιά, από διάφορες εκκλησίες, σε διαφορετικές ημερομηνίες, μέχρι που ο Πάπας Βονιφάτιος ο Δ΄, αποφάσισε το 609 να γιορτάζεται από όλους στις 13 Μαΐου (άλλοι ισχυρίζονται στις 14 Μαΐου). Το 835 η μέρα των Αγίων Πάντων άλλαξε και πάλι ημερομηνία, με απόφαση του Πάπα Γρηγόριου του Γ΄ και μεταφέρθηκε την 1ην Νοεμβρίου.
Σήμερα δεν θα έχει κείμενο, θα έχει φαί. Θα ψήσουμε οφτόν κλέφτικό, με τον παραδοσιακό τρόπο, γι’ αυτό φέρτε μαζί σας προτσές (πιρούνια) και κουρτέλλες (μαχαίρια) να κάτσουμε να φάμε. Όλοι είναι καλοδεχούμενοι.
Το οφτόν γινόταν συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες, από σκληρό κρέας προβάτου ή αίγας. Ο λόγος που γινόταν αυτούς τους μήνες ήταν γιατί τα ζώα έτρωγαν ποκαλάμες (υπολείμματα σιταριού) και όχι πράσινο χόρτο έτσι το κρέας των ζώων, την συγκεκριμένη περίοδο, ήταν πιο εύγεστο.
Continue Reading
Σήμερα που γιορτάζει η Αγία Μαρίνα θα παρουσιάσουμε 2 νανουρίσματα που τραγουδούσαν οι παλαιότεροι ώστε να κοιμίσουν τα μωρά τους. Προσωπικά θυμάμαι την μακαρισμένη την γιαγιά μου και την μάνα μου να το τραγουδά προκειμένου να με κοιμήση. Παρακάτω παραθέτω 2 εκδοχές του νανουρίσματος που βρήκα.
Αγιά Μαρίνα τζιαι κυρά
που ποτζοιμίζεις τα μωρά
Continue Reading
Σύμφωνα με την παράδοση, το 1318, ένας λατίνος καλόγερος από την Λεμεσό, ονόματι Σανταμαρίν, ακούγοντας για την θαυματουργή δύναμη του “Σταυρού των Λευκάρων”, αποφάσισε να τον κλέψει και να τον πωλήσει στο εξωτερικό. Όταν το έκανε, επιβιβάστηκε σε πλοίο για να διαφύγει. Μη μπορώντας να φύγει, λόγω ξαφνικής τρικυμίας, αφαίρεσε ότι πολύτιμο κάλυπτε Τον Σταυρό και τον έκρυψε στην κουφάλα μιας χαρουπιάς (τερατσιά).
Αν και ακούγεται πολύ παράξενο για κάποιον που το μαθαίνει, όντως το τραγούδι δεν το γράψαμε εμείς αλλά πήραμε την μουσική απ’ αλλού και προσθέσαμε δικούς μας στίχους. Το συγκεκριμένο μοτίβο, δεν ήταν κάτι άγνωστό, αντιθέτως, ήταν πολύ συνηθισμένο και θα εξηγήσω πιο κάτω τι εννοώ.
Η μουσική του εθνικού μας τραγουδιού, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την γιορτή της 1ης Απριλίου, την πήραμε από ένα Αμερικάνικο παραδοσιακό τραγούδι, που ονομάζεται “Oh my darling Clementine” και συχνά πιστώνεται στο Percy Montrose ή τον Barker Bradford.
Σήμερα το θέμα μας είναι το ζιννάπιν, ένα πολύ αγαπημένο παιχνίδι που παίζαμε όταν είμασταν μικροί.
Πριν μπω στο θέμα, θα πρέπει να εξηγήσω τι είναι ακριβώς το ζιννάπιν γιατί σίγουρα θα υπάρχουν άτομα που δεν γνωρίζουν, ιδίως οι πιο νεαροί. Το ζιννάπιν είναι ένα διχαλωτό κόκκαλο που συναντάμε στα πτηνά. Βρίσκεται κοντά στο λαιμό τους και βοηθάει στην ισορροπία τους.
Το σημερινό μας κείμενο θα είναι για το “λιγκρίν”, ένα παραδοσιακό παιχνίδι που δεν παίζεται πλέον στις μέρες μας. Προσωπικά, είμαι 33 ετών και δεν το έχω δει ποτέ μου να παίζεται έτσι αφήνω τον πατέρα μου να το περιγράψει όπως αυτός το θυμάται που το έπαιζε στα παιδικά του χρόνια.
Το “λιγκρίν” ήταν ένα από τα πιο αγαπητά παιγνίδια των αγοριών αν και ήταν κάπως επικίνδυνο. Είναι ατομικό παιγνίδι και παίζεται σε ανοικτό χώρο από 2 μέχρι 5 παιδιά. Παιζόταν μέχρι τη δεκαετία του 50.
Έχουμε τσικνοπέμπτη σήμερα και το ιστολόγιο μας οφείλει να αναφερθεί σ’ αυτήν την μέρα και γενικά στις απόκριες, που είναι μια μεγάλη γιορτή για τον Χριστιανισμό.
Απόκριες ονομάζουμε το χρονικό διάστημα των 3 εβδομάδων του Τριωδίου, που οδηγεί στην Μεγάλη Εβδομάδα και το Πάσχα. Τριώδιο, είναι το λειτουργικό βιβλίο της εκκλησίας, το οποίο περιλαμβάνει τους ύμνους των κυριακών, από την Κυριακή του Τελώνη και του Φαρισαίου μέχρι και το Μεγάλο Σάββατο πριν την τελετή της Αναστάσεως. Λέγεται έτσι διότι οι περισσότεροι Κανόνες του Όρθρου (πρωινή Ακολουθία) περιέχουν 3 ωδές, ενώ συνήθως περιέχουν 9 ωδές.