Έθιμα και παραδόσεις

Κατσικορώνα πλουμιστή
με το πουτζίν ‘ς το στόμαν της
γεμάτον κανναουροκολιαντρόσπορον.

Σήμερα θα αναφερθούμε σε ένα επικίνδυνο πασχαλινό έθιμο, το ρίξιμο των μάσκουλων, που οι σημερινοί νέοι τα ονομάζουν τσάκρες!

Τα μάσκουλα, δεν ήταν ακριβώς όπως τις σημερινές τσάκρες αλλά σαν μια βόμβα μικρής κλίμακας. Ήταν μπρούντζινες κυλινδρικές κατασκευές όπου είχαν μια βαθιά υποδοχή στο κέντρο και μια πιο μικρή τρύπα στα πλάγια, κοντά στην βάση και συγκοινωνούσαν μεταξύ τους. Τα γέμιζαν με μπαρούτι και από μακριά τα άναβαν. Μετά από κάποια δευτερόλεπτα άκουγες την τρομερή έκρηξη. Τα μάσκουλα δεν χρησιμοποιούνταν από μικρούς αλλά μόνο από μεγάλους. Τις περισσότερες φορές τα μάσκουλα ανήκαν στην εκκλησία του χωριού.

Continue Reading

Ο χατζιής [Hajji (الحجّي)] είναι ένα τίτλος που απονέμεται σε κάθε μουσουλμάνο που ολοκληρώνει το Χατζ [Hajj( حَجّ‎)]  του στην Μέκκα. Το Hajj είναι το ετήσιο προσκύνημα στην Μέκκα, κάτι που πρέπει να εκτελέσουν τουλάχιστον μια φορά στης ζωής τους.

Τον τίτλο χατζιής δεν έφερναν μόνο οι προσκυνητές αλλά και διάφοροι γέροντες στις μουσουλμανικές κοινότητες, ως τιμητικό τίτλο. Ο τίτλος έμπαινε πριν από το όνομα του ατόμου έτσι αν το όνομα ήταν Joshua Omo γινόταν Hajji Joshua Omo.

Continue Reading

Στις μέρες μας, για να κάνουμε χαλούμια, χρησιμοποιούμε “πυθκιά”  την οποία αγοράζουμε από τις υπεραγορές. Στα παλιά χρόνια όμως, όταν δεν υπήρχαν αυτές οι ευκολίες, για να πήξουν το γάλα και να κάνουν χαλούμια, χρησιμοποιούσαν το στομάχι ενός μικρού αρνιού ή κατσικιού, που μόνο γάλα είχε πιεί και δεν πρόφτασε να φάει χόρτο!

Continue Reading

Σήμερα θα επιστρέψουμε ξανά στο παρελθόν για να παρουσιάσουμε ένα από τα παλαιότερα έθιμα του τόπου μας, το σφάξιμο του χοίρου, όπου σε πολλά χωριά της Κύπρου, αλλά και της Ελλάδος, συνήθιζαν να τον σφάζουν όταν πλησίαζαν τα Χριστούγεννα.

Παλαιοτέρα, ο περισσότερος κόσμος είχε στο σπίτι του ένα χοίρο και τον μεγάλωνε, με απώτερο σκοπό όχι την παραγωγή αλλά το φάγωμα του. Συνήθως τους αγόραζαν στα πανηγύρια ή από περιοδεύοντες πωλητές.

Continue Reading

Πολλά δε θέλει ο άνθρωπος
να ‘ν’ ήμερος να ‘ναι άκακος
λίγο φαΐ λίγο κρασί
Χριστούγεννα κι Ανάσταση

Οδυσσέας Ελύτης
Φωτογραφία: Αρχείο μουσείου Μπενάκη

Το Halloween είναι η συντομογραφία της πρότασης All Hallows Evening, δηλαδή η μέρα πριν των Αγίων Πάντων, που γιορτάζεται την 1η Νοεμβρίου. Η γιορτή των Αγίων Πάντων γιορταζόταν από πολύ παλιά, από διάφορες εκκλησίες, σε διαφορετικές ημερομηνίες, μέχρι που ο Πάπας Βονιφάτιος ο Δ΄, αποφάσισε το 609 να γιορτάζεται από όλους στις 13 Μαΐου (άλλοι ισχυρίζονται στις 14 Μαΐου). Το 835 η μέρα των Αγίων Πάντων άλλαξε και πάλι ημερομηνία, με απόφαση του Πάπα Γρηγόριου του Γ΄ και μεταφέρθηκε την 1^ην Νοεμβρίου.

Continue Reading

Σήμερα δεν θα έχει κείμενο, θα έχει φαί. Θα ψήσουμε οφτόν κλέφτικό, με τον παραδοσιακό τρόπο, γι’ αυτό φέρτε μαζί σας προτσές (πιρούνια) και κουρτέλλες (μαχαίρια) να κάτσουμε να φάμε. Όλοι είναι καλοδεχούμενοι.

Το οφτόν γινόταν συνήθως τους καλοκαιρινούς μήνες, από σκληρό κρέας προβάτου ή αίγας. Ο λόγος που γινόταν αυτούς τους μήνες ήταν γιατί τα ζώα έτρωγαν ποκαλάμες (υπολείμματα σιταριού) και όχι πράσινο χόρτο έτσι το κρέας των ζώων, την συγκεκριμένη περίοδο, ήταν πιο εύγεστο.
Continue Reading

Σήμερα που γιορτάζει η Αγία Μαρίνα θα παρουσιάσουμε 2 νανουρίσματα που τραγουδούσαν οι παλαιότεροι ώστε να κοιμίσουν τα μωρά τους. Προσωπικά θυμάμαι την μακαρισμένη την γιαγιά μου και την μάνα μου να το τραγουδά προκειμένου να με κοιμήση. Παρακάτω παραθέτω 2 εκδοχές του νανουρίσματος που βρήκα.

Αγιά Μαρίνα τζιαι κυρά
που ποτζοιμίζεις τα μωρά
Continue Reading

Σύμφωνα με την παράδοση, το 1318, ένας λατίνος καλόγερος από την Λεμεσό, ονόματι Σανταμαρίν, ακούγοντας για την θαυματουργή δύναμη του “Σταυρού των Λευκάρων”, αποφάσισε να τον κλέψει και να τον πωλήσει στο εξωτερικό. Όταν το έκανε, επιβιβάστηκε σε πλοίο για να διαφύγει. Μη μπορώντας να φύγει, λόγω ξαφνικής τρικυμίας, αφαίρεσε ότι πολύτιμο κάλυπτε Τον Σταυρό και τον έκρυψε στην κουφάλα μιας χαρουπιάς (τερατσιά).

Continue Reading