Έχουμε την γιορτή των Φώτων σήμερα και όπως έχει το έθιμο ζητάμε πουλουστρένα “καλημέρα τζαι τα Φώτα τζαι την πουλουστρένα πρώτα”.
Η πουλουστρένα είναι είναι ένα δώρο που δίδεται συνήθως την πρώτη του χρόνου, ασχέτως πως εμείς την δίδουμε στα Φώτα και είναι, σχεδόν, πάντα χρηματικό.
“Τζαί μιάν του άι Βασιλειού πού δκιούν τήμ πουλουστρένα”.
Φτάνουμε σιγά-σιγά στο τέλος του χρόνου και όλοι άρχισαν τις προετοιμασίες για τα δείπνα, ρεβεγιόν κτλ. Την τιμητική τους αυτές τις μέρες, πέραν από συγκεκριμένα φαγητά έχουν και τα γλυκά, έτσι σήμερα θα αναφερθούμε στον κουραμπιέ που προσωπικά δεν μου αρέσει καθόλου!
Ο κουραμπιές, είναι ανατολίτικό έδεσμα και γίνεται σε πάρα πολλές χώρες με διαφορετικό τρόπο. Για παράδειγμα, το γλυκό Qurabiya, που γίνεται στο Ιράν, οπτικά μοιάζει περισσότερο με τα δικά μας cookies παρά με το κουραμπιέ.
Σε αντίθεση με τον Άγιο Βασίλη που επιβραβεύει τα καλά και φρόνιμα παιδιά, υπάρχει και ο Krampus, αυτός που τιμωρεί τα ανυπάκουα και άτακτα παιδιά.
Οι ρίζες του ανθρωπόμορφου τέρατος, μισή κατσίκα και μισός δαίμονας με κέρατα, προέρχονται από παλιές παγανιστικές εορτές. Η ακριβής ταυτότητα του χάνεται σε βάθος χρόνου αν και πολλοί ιστορικοί τον ταυτίζουν με τον κερασφόρο θεό (Horned God) που λάτρευουν οι νεοπαγανιστές.
Η σημερινή μέρα είναι αφιερωμένη στην Αγία Άννα, την μητέρα Της Μαρίας (Της Παναγίας) της μητέρας Του Ιησού και επειδή γιορτάζει η σύζυγος μου σήμερα επιβαλλόταν να έγραφα κάτι.
Το όνομα της Αγίας Άννα, προέρχεται απ’ το εβραϊκό Hannah, που σημαίνει εύνοια, χάρη. Η Ορθόδοξη εκκλησία τιμά 3 φορές την Αγία Άννα, στις 9 Δεκεμβρίου με την σύλληψη της, στις 25 Ιουλίου με την κοίμηση της και στις 9 Σεπτεμβρίου με τον σύζυγό της Ιωακείμ. Η Καθολική Εκκλησία τιμά την Αγία Άννα στις 26 Ιουλίου.
Ο πελλός που την πόρτα, για όσους δεν το γνωρίζουν, είναι ένα παραμύθι που μιλάει για 2 αδέρφια όπου ο ένας ήταν τρελός και ο άλλος μυαλωμένος. Η ιστορία έχει διάφορες πλοκές και αμέτρητες παραλλαγές ανά περιοχή, αλλά το νόημα είναι πάντα το ίδιο, ότι και ο τρελός έχει μυαλό και εξυπνάδα.
Μιας και μπήκαμε στο κλίμα του Halloween, σήμερα θα γράψουμε ένα μικρό ιστορικό στην διάσημη γιορτή.
Το Halloween είναι η συντομογραφία της πρότασης All Hallows Evening, δηλαδή η μέρα πριν των Αγίων Πάντων, που γιορτάζεται την 1η Νοεμβρίου. Η γιορτή των Αγίων Πάντων γιορταζόταν από πολύ παλιά, από διάφορες εκκλησίες, σε διαφορετικές ημερομηνίες, μέχρι που ο Πάπας Βονιφάτιος ο Δ΄, αποφάσισε το 609 να γιορτάζεται από όλους στις 13 Μαΐου (άλλοι ισχυρίζονται στις 14 Μαΐου). Το 835 η μέρα των Αγίων Πάντων άλλαξε και πάλι ημερομηνία, με απόφαση του Πάπα Γρηγόριου του Γ΄ και μεταφέρθηκε την 1ην Νοεμβρίου.
Η ταμπουτσιηά είναι ένα είδος κόσκινου που χρησιμοποιείτο σαν οικιακό εργαλείο από τους αγρότες σε παλαιότερες εποχές. Όπως όλα τα είδη κοσκίνων, είχε κυκλικό σχήμα, περίπου 40 με 60 εκατοστά διάμετρο, αλλά δεν είχε τρύπες στην βάση της σαν τα άλλα κόσκινα αφού δεν χρησιμοποιόταν για κοσκίνισμα αλλά για μεταφορά σιτηρών και άλλων ειδών. Η μια μεριά του τελάρου ήταν καλυμμένη με τεντωμένο δέρμα ζώου, συνήθως τραούλλου ή από λεπτή λαμαρίνα.
Η βάκλα κυριολεκτικά είναι το ραβδί και προέρχεται από την λατινική λέξη baculum. Εμείς στην Κύπρο λέμε βάκλα, κυρίως, την ουρά του προβάτου αλλά μπορείς να ακούσεις και για το πίσω μέρος της βράκας (τον κάβαλον) ή και για το καλάμι που έριχναν τα τεράτσια (χαρούπια).
Να επικεντρωθώ όμως στην βάκλα, την ουρά του προβάτου και να πω πως πλέον, πιθανώς, να μην υπάρχει πρόβατο με βάκλαν. Ο λόγος είναι γιατί παλαιότερα τα διασταύρωναν με άλλα πρόβατα, όπως το Χιώτικο πρόβατο, προκειμένου να αποφέρουν περισσότερο γάλα.
Μιας και έχουμε καιρό ν’ αναφερθούμε σε κάποιο ναό ή να γράψουμε κάποιο θρησκευτικό θέμα, αποφάσισα να γράψουμε για την Παναγία της Αγγελόκτιστης σήμερα, που βρίσκεται στο Κίτι στην Λάρνακα.
Ο ναός της Παναγιάς είναι κτίσμα του 11ου αιώνα και χτίστηκε πάνω σε ερείπιά παλαιοχριστιανικής βασιλικής του 5ου αιώνα. Από την παλιά εκκλησία σώθηκαν και ενσωματώθηκαν στον καινούργιο ναό, το σύνθρονο πίσω από την Αγία Τράπεζα, κάποια αρχιτεκτονικά μέλη αλλά και το ψηφιδωτό που κάνει τον ναό εξαιρετικά σπάνιο.
Η ιδέα για το σημερινό κείμενο, που αφορά το λούσιμο των κοπαδιών, ξεκίνησε από την συγκεκριμένη φωτογραφία, που όταν την είδα, θυμήθηκα τις ιστορίες που μου έλεγε ο πατέρας μου, που πήγαινε να λούσει τα πρόβατα με τον παππού μου.
Όπως τα θυμάμαι, η διαδικασία για το λούσιμο των προβάτων ήταν αρκετά δύσκολη και πολύωρη, αφού έπρεπε να οδηγήσεις το κοπάδι κοντά στην θάλασσα και με την βοήθεια των σκύλων, που μάντριζαν τα πρόβατα για να μην φεύγουν δεξιά και αριστερά, τα έριχνες στην θάλασσα προκειμένου να καθαριστούν.